NHỮNG ĐIỂM CẦN LƯU Ý ĐỂ CÓ BÀI HÌNH HỌA ĐẠT ĐIỂM CAO

Tác giả bài viết:

Sinh viên Triệu Thị Thanh Tú – Thủ khoa kỳ thi Tuyển sinh Đại học Mỹ thuật Công nghiệp năm 2023.

Tổng điểm thi: 26,7 điểm. (Hình hoạ: 8,96 – Bố cục màu: 9,0 – Văn: 8,6)

_______________________

• Xác định rõ ràng tư thế của mẫu và góc nhìn để căn bố cục sao cho hợp lí

• Người mẫu cần được đặt gọn trong khung giấy, không chạm mép, không lọt thỏm quá nhỏ.

• Bố cục cần tạo cảm giác cân bằng, có “thở” — tức là chừa ra khoảng không gian vừa đủ ở các cạnh.

• Trong trường hợp vẽ góc không chính diện: Mẫu nghiêng mặt về hướng nào, khoảng không gian đằng trước mặt sẽ lớn hơn sau gáy (Độ chênh lệch tùy thuộc vào tư thế mẫu và góc nghiêng bao nhiêu)

• Chú ý xác định kỹ các điểm nối giải phẫu: khớp vai, khớp gối, khuỷu tay, cổ chân…

• So sánh các phần cơ thể với nhau liên tục để hạn chế chênh lệch trong quá trình dựng hình (ví dụ: chiều dài đầu so với thân, tay với chân…).

• Nếu sai tỷ lệ từ đầu thì về sau sửa sẽ rất mất thời gian và ảnh hưởng đến toàn bài.

• Khi bắt đầu, dựng hình bằng những nét nhẹ, rõ ràng, thể hiện được khung xương, trọng lượng cơ thể.

• Hạn chế vẽ hằn ngay từ đầu, tẩy xóa nhiều lần gây rách, nhàu và bẩn giấy.

• Đặc biệt chú ý các trục cơ thể từ lớn đến nhỏ phải được dựng chính xác: Trục đầu, trục cổ, trục thân, trục vai, trục hông,…

• Sau khi lên được tổng thể, đi vào dựng khối và cơ.

• Sau khi dựng hình và lên khối, xác định hướng của nguồn sáng chính, chia sáng tối lớn.

• Lên sắc độ từ tổng thế lớn, tránh lên cục bộ hoặc đi ngay vào chi tiết – dẫn đến khó kiểm soát tương quan sắc độ, khó kiểm soát quỹ thời gian.

• Đẩy sâu dần, đánh bóng từ từ, có độ chuyển mịn (không thô ráp, không “vằn” nét). Vùng tối nhất không được “cháy”, hạn chế để chừa quá nhiều vùng sáng ở độ trắng giấy. Không để độ tương phản quá mạnh hay đánh bóng quá đen, thể hiện đúng chất của da thịt chứ không phải gỗ, kim loại,..

• Thể hiện được sự khác nhau về sắc độ, chất liệu (nếu được) giữa tóc, da thịt, quần.

• Nhấn đậm hơn vào những bộ phận đưa ra phía trước (gần mắt) (Vd: Bàn tay, đầu gối,..), chân dung nên đậm đà, rõ nét.

• Chú ý sự tác động lẫn nhau về ánh sáng khi các bộ phận cơ thể tiếp xúc với nhau (Ví dụ: Bóng đổ của tay khi đặt lên đầu gối)

• Đường nét cần linh hoạt, chắc khỏe

• Dùng nét đậm nhẹ khác nhau để nhấn mạnh những chi tiết gần mắt, những chi tiết chính.

• Hạn chế tô đậm đều đường công tua, viền hình — sẽ làm hình cứng, thiếu tự nhiên, không thể hiện được không gian

• Vẽ ra được đặc trưng của mẫu.

• Cần quan sát kĩ và vẽ đúng hình, cơ thể người có sự mềm mại nhất định chứ không cứng nhắc như ghép các khúc gỗ vào nhau. Thể hiện được sự sinh động của cơ thể người mẫu sẽ giúp bài vẽ có hồn hơn, dễ được đánh giá cao.

• Người mẫu quá nhỏ lọt thỏm, hoặc bị cắt mất tay/chân do không tính toán bố cục từ đầu.

=> Cách khắc phục:

– Dành vài phút đầu để quan sát kĩ, xác định rõ ràng tư thế của mẫu và góc nhìn để căn bố cục sao cho hợp lí

– Dựng đủ các chốt chính, khung người, trong phạm vi bố cục đã căn trước khi dựng vào chi tiết

• Đầu quá to/nhỏ so với thân.

• Tay chân thiếu tự nhiên, dài ngắn bất thường.

• Không để ý “tỷ lệ” như chiều cao 7,5 – 8 đầu.

=> Cách khắc phục:

– Liên tục so sánh các phần cơ thể với nhau liên tục để hạn chế chênh lệch trong quá trình dựng hình (Ví dụ: chiều dài đầu so với thân, tay với chân…).

– Dựng đủ các chốt chính, khung người, trong phạm vi bố cục đã căn trước khi dựng vào chi tiết, không vẽ “đuổi” từ trên xuống dưới, rất dễ bị thiếu hoặc thừa độ dài của các bộ phận dẫn tới lệch, kích bố cục

– Trong quá trình dựng hình thi thoảng cần đứng ra xa để quan sát lại tổng thể bài và so sánh với mẫu.

• Dựng hình bằng các nét rời rạc, không gắn kết.

• Vừa dựng vừa tả chi tiết quá sớm, dẫn tới lệch tổng thể.

• Lệch trục

=> Cách khắc phục:

– Nét dựng hình cần đủ chắc khỏe, không được rơm rạ, rời rạc, quá gằn nét hoặc đi quá nhiều nét thừa. Nét vẽ trong cả dựng hình và lên bóng đều rất quan trọng nên cần dành thời gian để luyện kĩ nét.

– Khi bắt đầu đi vào dựng hình cần đặc biệt chú ý xác định chuẩn các trục chính của cơ thể, không được phép lệch. Sau khi lên được tổng thể mới đi vào khối, cơ, các chi tiết.

– Các khối và cơ trên cơ thể người đều cần có sự liên kết với nhau. Lưu ý các vị trí cắm và tiếp giáp của các khối cơ.

• Không phân biệt rõ vùng sáng-tối.

• Đánh bóng như tô màu, không có nhịp điệu đậm-nhạt.

=> Cách khắc phục:

– Sau khi dựng hình và lên khối, xác định hướng của nguồn sáng chính, chia sáng tối lớn.

– Lên sắc độ từ tổng thế lớn, tránh lên cục bộ hoặc đi ngay vào chi tiết – dẫn đến khó kiểm soát tương quan sắc độ.

– Nhấn đậm hơn vào những bộ phận đưa ra phía trước và gần mắt (Ví dụ như bàn tay, đầu gối..), đặc biệt chân dung cần đủ độ đậm, rõ nét. Nhấn vào những vùng đặc biệt tối, khuất sáng (Ví dụ: đối với chân dung: đậm ở hốc mắt, bóng đổ mũi, chân môi)

– Chú ý sự tác động lẫn nhau về ánh sáng khi các bộ phận cơ thể tiếp xúc với nhau (Ví dụ: bóng đổ của tay khi đặt lên đầu gối)

• Đối với các bạn muốn vẽ sâu hơn, nên tham khảo thêm các tài liệu về cơ của người. Tập quan sát kĩ khi vẽ, sẽ bắt được những thay đổi trên bề mặt cơ thể do các lớp cơ dưới da, bạn nào cận nhớ đi cắt kính chuẩn nhé.

• Dùng nét chì quá nhạt, bài vẽ thiếu sức sống.

• Hoặc dùng nét đậm nhưng gằn nét quá cứng, nét vẽ thô kệch.

=> Cách khắc phục:

– Sử dụng các loại chì từ nhạt đếm đậm B. Dùng bút đậm B lên những sắc độ tối và nhấn đậm (Dùng bút quá nhạt lên những chỗ đậm sẽ cần gằn nét, chồng quá nhiều lớp, gây tốn công thời gian, bề mặt giấy bị lì và khó lên tiếp sắc độ)

– Thường xuyên gọt bút, hạn chế để bút chì quá cùn.

• Do mất thời gian quá nhiều vào dựng hình hoặc vẽ chi tiết sớm.

• Bài bị dang dở, hoặc hoàn thiện sơ sài ở phần dưới.

=> Cách khắc phục:

– Mang đồng hồ theo khi đi thi, căn trước thời gian từng tiết để theo kịp tiến độ.

– Lên sắc độ từ tổng thế lớn, tránh lên cục bộ hoặc đi ngay vào chi tiết – dẫn đến khó kiểm soát quỹ thời gian, tránh tình trạng khi hết giờ vẫn có những bộ phận để trắng, chưa được động đến dẫn đến bị trừ điểm nặng vì bài chưa hoàn thiện.

III. MẸO NHỎ KHI VÀO PHÒNG THI

• 5 phút đầu: Quan sát kỹ mẫu và xác định bố cục + tỷ lệ lớn trước.

• 1/4 thời gian: Hoàn thành dựng hình cơ bản.

• 2/4 thời gian: Dựng kĩ lại chân dung, các bộ phận. Lên khối, đắp cơ cho toàn bài. Nhấn nét vào các phần cần đậm. Làm sạch bớt các nét thừa.

• 3/4 thời gian: Bắt đầu lên sắc độ từ tổng thể đến các phần trọng tâm

• 1/4 thời gian cuối: Hoàn thiện, kiểm tra tổng thể, chỉnh sửa nhẹ nhàng.

• Trước khi bắt đầu:

– Đứng xa 2–3 mét quan sát mẫu tổng thể.

– Xác định tư thế, hướng nhìn, trọng tâm cơ thể mẫu.

– Khoanh vùng bố cục trong khung giấy: không chạm mép, không quá nhỏ.

• Giai đoạn dựng hình:

– Dựng tổng thể bằng những đường trục: trục vai, trục hông, trục đầu.

– Canh nhanh các mảng to: thân, chân, tay, đầu.

– Kiểm tra tỷ lệ đầu – thân – tay – chân (so bằng chiều ngang cây chì/que đo).

– Chú ý các “điểm gãy” quan trọng (gối, khuỷu tay, cổ tay, mắt cá chân).

• Giai đoạn lên khối:

– Dựng khối, cơ mạch lạc, liên kết.

– Tìm vùng sáng và tối rõ ràng (lên trước 2 sắc độ lớn sáng/tối).

– Lên bóng theo khối, đi theo cấu trúc cơ thể (không quệt ngang bừa bãi).

– Nhấn những vùng hõm sâu (nách, gập chân…), thể hiện rõ bóng đổ giữa các bộ phận cơ thể (nếu có, thường là có)

• Giai đoạn hoàn thiện:

– Làm nổi bật vùng trọng tâm (chân dung, bàn tay, bàn chân).

– Nét chì linh hoạt: gần tỏ xa mờ

– Không “viền đều” nhân vật, giữ tự nhiên cho các biên sáng.

– Kiểm tra tổng thể: tỷ lệ, khối, bố cục lần cuối.

• Trong 10 phút cuối:

– Dùng tẩy lấy sáng (chóp mũi, trán) nếu cần

– Phủ tối những phần bị nháy sáng

– Nhấn đậm lại các bộ phận trọng tâm, bóng đổ bị nhạt đi trong quá trình lên bóng.

– Phủi sạch bụi chì trên giấy

– Lên thêm một chút không gian cho bài (bóng đổ từ chân, ghế, một chút nền) nếu còn thời gian, không nên lên quá nhiều

• Bài có tỷ lệ chuẩn xác, dựng hình tốt, bố cục tốt

• Rõ hướng sáng, sáng tối rõ ràng, không bị nhấp nháy, đầy đủ khối

• Nét vẽ chắc khỏe tự nhiên

• Vẽ ra chất da thịt, có độ mềm mại của cơ thể người

• Đặc biệt, thể hiện được thần thái, tư thế người mẫu.